Epilepsia
Epilepsia 100 pertsonatik bat duen gaixotasun kronikoa da eta 10 pertsonatik batek gure bizitzan zehar epilepsia-gertaera bat bizi badu ere, irudi dezakeena baino baldintza ezezagunagoa da.
Hasteko, bizitza osoan izan dezakezun gaixotasun bat da, hau da, aldi batean eduki dezakezu eta gero izateari utzi diezaiokezu edo agian ez duzu izan, eta geroago, helduaroan edo zahartzaroan, ager daiteke.
Epilepsia eragiten duten kausetako batzuk honako hauek dira: traumatismo kraneoentzefalikoak, genetika, garuneko tumoreak, haurdunaldiko alterazioak, infekzioak… Hala ere, diagnostikatutako epilepsien erdia baino gehiago idiopatikoak dira, ez da ezagutzen bere kausa edo jatorria.
Azken urteotan jakin da eragin desberdina duela gizonengan eta emakumeengan. Internation Bureau for Epilepsyk jakinarazten du epilepsiak nola eragiten duen emakumearen bizitzan, bizitzako etapa edo faseetan gertatzen diren hormona-aldaketetan, eta emakumeen beharretan jartzen du arreta: haien libidoan, haurdunaldian eta menopausian, besteak beste.
Epilepsia: nola azaldu zaigun vs. nolakoa den
Guztiok film edo telesailen batean pertsonaia bati epilepsia ematen ikusi dugu: lurrera erortzen da eta konbultsioak izaten hasten da, gorputzaren kontrolik gabe. Hori da epilepsiaz dugun irudi mentala, baina hainbat krisi mota edo epilepsia mota daude.
Batzuk globalak dira, beste batzuk fokalizatuak, batzuetan tonikoak, konbultsioak edo absentziak daude. Globalak, tonikoak eta konbultsiboak erraz ikusten dira, krisia izaten ari den pertsonak ohikoak ez diren soinuak, keinuak edo gorputz-jarrerak egiten baititu.
Baina, zer gertatzen da absentzietan? Horietako baten presentzia ikusteko gai izango zinateke?
Bideoan ikusten denez, bi segundoren buruan, haurra testuingurutik deskonektatzen da. Badirudi ez diola arreta ematen helduari, edo kontzentratzeko zailtasunak dituela, baina errealitatea da foku epileptiko bat izan duela burmuinean, eta ingurunean egoteari utzi diola. Izan ere, baliteke gertakari bat izatea edo maiz errepikatzen direla ez konturatzea.
Epilepsia haurtzaroan eta eskolan
Orain imajinatu haur hori Lehen Hezkuntzan dagoela. Diagnostikatuta egotearen eta tratamenduak eragina izatearen testuinguru egokian, ez luke gertakaririk izan behar; baina, hala ez bada, gelan arreta gutxi eskaintzen duelako (irakasleena zein ikaskideena) iruzkin negatiboak jasotzeaz gain, informazioa galduko da deskonektatzen den uneetan. Horrela zaila da eskolako ikaskuntzak eskatzen duen erritmoa jarritzea.
Jarraian, adibide bat jarriko dizut: nola lan egiten dugun logopedian gaixotasun hori duen norbait dugunean eta hizkuntzan esku hartu behar dugunean.
Epilepsia eta hizkuntza
Logopediatik ez dugu epilepsiaren diagnostikorik egiten eta ez dugu horretarako tratamendu espezifikorik ematen. Hala ere, kontsultara etortzen diren pazienteen izaera dela eta, batzuetan gertakari horiek dituzten pertsonekin lan egitea dagokigu. Esango dizut logopediatik zer egin dezakegun erabiltzaileei eta familiei laguntzeko.
Hasteko, neurozientzian prestakuntza izatean, balizko epilepsia-krisien alarma-zantzuak ikus ditzakegu, tonikoak, konbultsiboak, absentziakoak, etab izanik. Horiek ikusiz gero, informazio hori zuzenean helaraziko genieke arduradunei, miaketa neurologikora joan zitezen.
Gainera, epilepsia tratatuta dagoen kasuetan, kontuan hartzen dugu medikazioak bigarren mailako ondorioak dituela, hala nola logura, nekea, zorabio-sentsazioa, zefalea edo buruko mina, erreakzio-denbora handiagoa edo pentsamenduen moteltasuna, hitzak aurkitzeko zailtasuna eta abar. Horregatik, ez dugu sendagaien ondoriozko portaera “zigortuko”, ez bailitzateke bidezkoa izango horiek esperimentatzen dituen pertsonarentzat. Garrantzitsua da sintomen izaera ezagutzea eta pazientziaz jokatzea, informazioa beharrezkoa den aldietan errepikatzea eta umorea beharrik gabe ez aldatzea.
Amaitzeko, azpimarratu behar da oso garrantzitsua dela epilepsia gaixotasun konplexu gisa ulertzea, gaixotasun hori duten pertsonen bizitzako alderdi askotan eragiten duela ere. Sintomen aniztasunetik eta sintoma horiek hizkuntzan eta ikaskuntzan duten eraginetik abiatuta, adi egon gaitezen eta ulerkorrak izan daitezen pertsona horien ongizaterako. Sintomak ezagutzeak pertsonak hobeto ulertzen eta haiekin enpatia handiagoa izaten laguntzen digu, epilepsiaren izaerarekin sentsibilizatuz eta harekin bizi diren pertsonei lagunduz.
Espero dut artikulua zure interesekoa izatea eta jakin-mina piztu izana. Gogoratu horri buruzko informazio gehiago nahi baduzu, nirekin harremanetan jar zaitezkeela kontaktuko formularioan, WhatsApp bidez edo sare sozialen bidez.
