Hizkuntzaren eskurapena: zer da eta nola lagun dezaket?
Helduok hizkuntza berri bat ikasi nahi dugunean, hizkuntza hori dakien norbaitengana (edo app batengana) joko dugu eta hizkuntza berri hori irakats diezagula eskatuko diogu. Lehen urteetan hizkuntza berri hori gure ama-hizkuntzarekin irakastziko digute. Baina, zer gertatzen da oraindik hizkuntzarik ez dugunean eta ikasten hasten garenean? Spoiler-alerta: umetatik egiten duguna ingurunearekin harremanetan hastea da hizkuntza eskuratuz.
Adibide grafikoen bitartez azalduko dut, irakurtzeko sakatu irudia:
"Ume basatia"
Haurra otso taldean jaiotzen bada, haiekin komunikatzen ikasiko du eta inguru basatian bizirauteko beharrezkoak diren ohiturak ikasiko ditu.
IA-z sortutako irudia.
Ume hezia
Haurra beste gizaki batzuen artean jaiotzen bada, bere aurrean erabili duen hizkuntzan komunikatzen ikasiko du eta gizartean egokitzen lagunduko dioten arau sozialak ikasiko ditu.
IA-z sortutako irudia.
Gu guztion helburua haurrek hizkuntza modu errazenean, naturalenean eta eraginkorrenean eskuratzea da, pertsona sozial gisa gara daitezen eta gizartean bizi daitezen. Gaurko blogean etxean hizkuntza nola lagundu edo estimulatu kontatzen dizut.
Hizkuntza estimulatzeko oinarrizko jarraibideak
Hizkuntzaren estimulazioaren lehen eta funtsezko gauza haurrak aurrez aurre izatea da, bertan egotea eta pantailarik gabe. Gaur egun, eguneroko bizimoduaren gorabeherekin, askotan ez dugu nahiko genukeen denborarik izaten gure seme-alabekin egoteko. Horregatik, elkarrekin ematen dugun denbora kalitatezkoa izan dadin saiatuko gara. Behin oinarri honekin, kontatuko dizut nola estimulatu bere hizkuntza.
1- Hizkuntzan aberatsak diren testuinguruak sortzea:
Eguneroko uneetan, gure ekintzak hitzekin laguntzea. Adibidez, komunean bagaude, soinuak egitea, zer egiten gauden kontatzea, umearen begi-bistan dauden jostailuekin istorioak kontatzea, jaten badaude janariaren ezaugarriez hitz egitea, jaten dugun moduaz, etab.
2- Birformulatu:
Gure seme-alabek helduen hizkuntzarako guztiz egokia ez den termino bat esaten dutenean, kontzeptua errepikatu eta hiztegi osoa ematen dugu. Ulergarriagoa izan dadin, adibide batekin azalduko dut: zure seme-alabak txakur bat kalean ikusten badu, seinalatu eta “guau” esaten badu, “bai, begira txakurrak guau dio” erantzungo diogu. Helburu dugun hitza irakasten gabiltza, oker dagoela erakutsi beharrik gabe.
3- Elkarrekin irakurtzea:
Irakurtzea, istorioak kontatzea, gizadiaren hasieratik egiten den ariketa da. Eraginkorra da, istorioak kontatzen ditugunean, ahozko egitura berberak errepikatzen ditugulako, istorioak ikasten direlako eta, azkenean, guraso eta seme-alaben artean kontatzen direlako.
Ipuinak irudiekin irakurtzen ditugunean, haur txikientzako egitura labur eta errepikakorrak dituzten istorio laburrak aukeratzeko aukera dugu, edo hizkuntza konplexuagoa duten istorio konplexuagoak irakurriz joateko aukera.
Gainera, haurrek gehien nahi dutena aitarekin eta amarekin egotea da, kalitatezko eta gozamenerako denbora ematen gaude.
4- Hizkuntza hedakorra:
Pertsona eta maila bakoitzari egokitzen den estrategia da, egitura gero eta luzeagoak eta konplexuagoak irakasten laguntzen diguna. Nola funtzionatzen du estrategia horrek? Oso erraza da, seme-alabek esaldi bat esaten dutenean, errepika ezazu eta adjektibo bat, adberbio bat, esaldi hori osatuko duen beste bat erants iezaiozu.
Adibidez: “ispilu bat” eta “gure burua ikusteko ispilu handi bat”.
5- Entzun, itxaron eta erantzun:
Hitz egitean umezaroaren abiadura gurea baino motelagoa izan daiteke; horregatik, estrategia ona da denbora uztea hitz egiten amaitzeko, bi segundo gehiago emateko eta gero guk erantzuteko, bai otoitza luzatzeko, bai esandakoari erantzuteko.
Estrategia guzti hauek erraz aplika daitezke hizkuntza estimulatzeko eguneko edozein egoeratan eta unetan. Horiei buruzko informazio gehiago nahi baduzu edo zure seme-alabaren hizkuntzaren garapenaren bilakaerari buruzko zalantzarik baduzu, jar zaitez nirekin harremanetan eta lagunduko dizut.
